کاربردهای موسسه داوری
موسسه داوری، به عنوان یک نهاد مستقل غیردولتی، به منظور حل و فصل اختلافات میان طرفین بر پایه توافق‌نامه‌های مشخص وضع شده، فعالیت می‌نماید. این مرکز به عنوان جایگزینی برای دادگاه‌ها به کار می‌رود، به منظور حل و فصل مسائل مرتبط با قراردادها، تجارت، سرمایه‌گذاری و دیگر موارد حقوقی.
در این مرکز، داورانی با تجربه از پس‌زمینه‌های حقوقی و دادستانی، به عنوان داوران تخصصی فعالیت می‌کنند. قبل از آغاز رسیدگی به هر پرونده، طرفین توافق‌نامه‌ای را منعقد می‌کنند که در آن داوران مورد نظر و تعرفه‌های مالی مربوط به خدمات داوری مشخص می‌شوند.
موسسه داوری در ایران به عنوان جایگزینی برای حل اختلافات قانونی، نقشی مهم در تسریع و تسهیل دعاوی ایفا می‌کنند. کاربردهای اصلی این موسسه شامل موارد زیر است:
- حل اختلافات تجاری و قراردادی: موسسه داوری به حل اختلافات ناشی از قراردادهای تجاری و اقتصادی کمک می‌کنند و از مراجعه به دادگاه جلوگیری می‌کنند.
- داوری بین‌المللی: در دعاوی با جنبه‌های بین‌المللی، این موسسه بر اساس قوانین بین‌المللی اختلافات را حل و فصل می‌کنند.
- رسیدگی به دعاوی داخلی: این موسسه به اختلافات داخلی مانند دعاوی خانوادگی، ملکی و تجاری رسیدگی می‌کنند.
- داوری در پروژه‌های مشارکت در ساختمان‌سازی: موسسه داوری در حل اختلافات مرتبط با پروژه‌های مشارکت در ساختمان سازی نقش دارند.
- حل اختلافات کارگری و کارفرمایی: این موسسه در حل اختلافات میان کارگران و کارفرمایان نیز مؤثر هستند.
- داوری در حوزه‌های خاص: در بخش‌هایی مانند بیمه، بانکداری و بازار سرمایه، موسسه داوری با تخصص خود اختلافات را حل می‌کنند.
مزایا و اهمیت تاسیس موسسه داوری
موسسه داوری و حقوقی با ارائه خدمات تخصصی در حل اختلافات، نقشی کلیدی در بهبود نظام حقوقی دارند. این موسسه به عنوان جایگزینی مؤثر برای محاکم قضایی شناخته می‌شوند و مزایای متعددی دارند. مانند:
- تسریع در رسیدگی: این موسسه می‌توانند در مدت زمان کوتاه‌تری نسبت به دادگاه‌ها، رای نهایی صادر کنند و از طولانی شدن فرآیندها جلوگیری کنند.
- کاهش هزینه‌ها: با ارائه راه‌حل‌های مقرون به صرفه، هزینه‌های دادرسی را کاهش می‌دهند، که برای شرکت‌ها و کسب و کارهای کوچک بسیار مفید است.
- صرفه‌جویی در زمان: فرآیندهای سریع‌تر این موسسه به طرفین امکان می‌دهد تا زودتر به نتایج مطلوب خود برسند.
- پیشگیری از اطاله دادرسی: موسسه داوری با روش‌های کارآمد، از طولانی شدن بی‌مورد دعاوی جلوگیری می‌کنند.
- تسهیل سازش: با ایجاد فضایی برای توافق و سازش، از تشدید اختلافات جلوگیری کرده و به حل و فصل دوستانه کمک می‌کنند.
- کاهش پرونده‌های قضایی: با پذیرش و حل پرونده‌های متعدد، به کاهش فشار بر محاکم قضایی کمک می‌کنند.
- انعطاف‌پذیری: موسسه داوری با تنظیم فرآیندها بر اساس نیازهای هر پرونده، انعطاف‌پذیری بالایی دارند.
- حفظ حریم خصوصی: این موسسه با محرمانه نگه‌داشتن جزئیات پرونده‌ها، به حفاظت از شهرت و اعتبار طرفین کمک می‌کنند.
انواع داوری
داوری انواع مختلفی دارد که به شرح زیر است:
داوری داخلی
در داوری داخلی، اختلافات میان طرفین که همگی در یک کشور هستند حل و فصل می‌شود. تابعیت طرفین اهمیت ندارد و ممکن است داوری حتی بین یک دولت خارجی و یک فرد داخلی نیز صورت گیرد و همچنان جنبه داخلی داشته باشد.
داوری بین‌المللی
داوری بین‌المللی به حل اختلافات بین اشخاص حقیقی یا حقوقی با ملیت‌های مختلف می‌پردازد. این نوع داوری معمولا شامل قراردادهایی است که در آن‌ها شرط داوری ذکر شده است.
نهادهای بین‌المللی مانند مرکز داوری سازمان ملل و دادگاه داوری بین‌المللی این دعاوی را بررسی می‌کنند. اغلب این دعاوی بین دولت‌ها، شرکت‌های چندملیتی و تجار رخ می‌دهد.
داوری موردی
در داوری موردی، طرفین یک داور را به طور مستقیم انتخاب می‌کنند تا به دعوا رسیدگی کند. این نوع داوری به دلیل کاهش هزینه‌ها و سرعت در رسیدگی محبوب است.
توافق در این نوع داوری می‌تواند قبل یا بعد از بروز اختلاف صورت گیرد، اما همه جزئیات مانند تعداد داوران و قانون حاکم باید مشخص شوند. در صورت عدم توافق طرفین در برخی موارد، ممکن است دادگاه یا یک شخص ثالث مداخله کند.
داوری سازمانی
در داوری سازمانی، یک موسسه تخصصی روند داوری را مدیریت می‌کند و طرفین نیازی به تنظیم توافقات جداگانه ندارند. این موسسه از پیش‌نویس‌ها و لیست داوران آماده استفاده می‌کنند.
حدود ۱۲۰۰ موسسه داوری در جهان وجود دارد که برخی در صنایع خاصی فعالیت دارند. طرفین ممکن است از داوری موردی به داوری سازمانی تغییر رویکرد دهند و از یک موسسه داوری به عنوان مقام تعیین‌کننده داور بهره ببرند.
